Układ Słoneczny w przestrzeni Rzeszowa

Gniezno ma Króliki, Wrocław – Krasnale. Rzeszów – jak przystało na Stolicę Innowacji – będzie miał planety Układu Słonecznego.

Na pomysł, by w Rzeszowie powstał model Układu Słonecznego wpadł Paweł Pasterz. To znany nie tylko w Rzeszowie popularyzator nauki, współtwórca i współorganizator „Dnia Odkrywców – Interaktywnego Pikniku Wiedzy” oraz programu Radiolatorium. To właśnie w tym radiowym programie po raz pierwszy przedstawiony został pomysł, by Układ Słoneczny w skali można było zamontować w przestrzeni miasta. – Taka instalacja będzie miała ogromny walor edukacyjny. Ludzie często nie zdają sobie sprawy jakie są odległości między planetami układu, jaka jest wielkość  poszczególnych planet – mówi Pasterz.

I taki projekt, sfinansowany z budżetu miasta Rzeszowa, doczeka się realizacji już niedługo. – Umowa z wykonawcą została już podpisana. Instalacja ma być gotowa do końca sierpnia – mówi Aleksandra Wąsowicz-Duch, dyrektor Zarządu Zieleni Miejskiej w Rzeszowie.

Jak będzie wyglądała ta instalacja? – Słońce będzie na rzeszowskim Rynku. Pozostałe planety układu rozlokowane zostaną według schematu wpasowanego w plan miasta. Będą one zamontowane w specjalnie przygotowanych puszkach, podobnych do tych, jakie wykorzystywane są do montowania reflektorów pozycyjnych, oświetlających budynki z poziomu terenu. To rozwiązanie najprostsze i nie ingeruje w przestrzeń miasta – tłumaczy Paweł Pasterz. Elementy instalacji umieszczone zostaną m.in. w nawierzchniach ulic: Króla Kazimierza, Baldachówki, 3 Maja, Mickiewicza, Akacjowej,  Warszawskiej, Krośnieńskiej i na zieleńcu przy Bulwarze WSK.

W instalacji uwzględniono następujące ciała niebieskie, wchodzące w skład Układu
Słonecznego: Słońce, planety Merkury, Wenus, Ziemia, Mars, Jowisz, Saturn, Uran, Neptun, planety karłowate Ceres i Pluton, oraz naturalnego satelitę Ziemi – Księżyc

– W większości tego typu modeli instalowanych w przestrzeni miast, planety są ustawione w jednej linii, co bardzo rzadko zdarza się w rzeczywistości. Układ planet w zaprojektowanym dla Rzeszowa modelu jest rozlokowany na orbitach eliptycznych, których układ odpowiada faktycznemu układowi planet w dniu lokacji Rzeszowa, czyli w południe 19 stycznia 1354 roku. Uzyskany zostanie w ten sposób dodatkowy element edukacyjny – historyczny – mówi Pasterz.  Obliczenia astronomiczne i geodezyjne wykonał technik geodeta Mariusz Meus z Krakowa.

Model wykonany zostanie w skali 1:2200000000 nawiązując tym do przebiegającego przez Rzeszów południka znaczącego o długości geodezyjnej 22 stopnie wschód (22°E). Orientację układu współrzędnych przyjęto tak, aby odcinek Słońce – Ziemia pokrywał się z geodezyjnym kierunkiem północ-południe, czyli południkiem lokalnym, przechodzącym przez punkt lokalizacji modelu Słońca. Wielkość planet i odległości między orbitami (licząc od Słońca) obliczono zakładając, że średnica gwiazdy (~630 mm) to 109 średnic Ziemi (~6 mm), przyjęto też j.a. – jednostkę astronomiczną (średnią odległość Ziemi od Słońca) jako 107 średnic Słońca – w skali rzeszowskiego modelu to ~70 metrów.